Τοποθέτηση του Βουλευτή κ. Μιχάλη Γιακουμή ενώπιον της Ολομέλειας της Βουλής στα πλαίσια του κεφάλαιο Δ’ της χθεσινής ημερήσιας διάταξης μετά από εισήγηση της ΔΗΠΑ – Συνεργασία με θέμα: «Η εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs) και η πορεία υλοποίησής τους, η νομοθετική πρωτοβουλία “Fit for 55” για μείωση κατά πενήντα πέντε τοις εκατό (55%) των ρύπων μέχρι το 2030 και η ανάγκη προγραμματισμού της επερχόμενης πράσινης μετάβασης χωρίς οικονομικές επιπτώσεις»:
Κυρία Πρόεδρε,
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Μια πολιτική συζήτηση στο Κεφάλαιο Δ’ σε συνεδρία της Ολομέλειας της Βουλής των Αντιπροσώπων, στην ουσία καταγράφει τις πολιτικές του κάθε Κοινοβουλευτικού Κόμματος, αυτά που πρεσβεύει στο συγκεκριμένο θέμα και παράλληλα αυτά που θα προσπαθήσει με συνεργασίες, υπεύθυνα, δημιουργικά και συναινετικά να περάσουν με νόμους, ενισχύοντας τις πολιτικές, τις πρακτικές και την εφαρμογή τους.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, σήμερα καλούμαστε να αναπτύξουμε την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης και η πορεία υλοποίησής τους, η νομοθετική πρωτοβουλία «Fit for 55» για μείωση κατά πενήντα πέντε τοις εκατό (55%) των ρύπων μέχρι το 2030 και η ανάγκη προγραμματισμού της επερχόμενης πράσινης μετάβασης χωρίς οικονομικές επιπτώσεις.
Δεν είναι υπερβολή να υποστηρίξει κάποιος πως σήμερα περισσότερο από ποτέ χρειαζόμαστε πολιτικές που να προστατεύουν τα τόσο απλά μα και τόσο βασικά συνάμα: Το πράσινο και τα δάση μας, την ποιότητα του νερού που πίνουμε και του αέρα που αναπνέουμε, τις καθαρές θάλασσες.
Γι’ αυτό ως Δημοκρατική Παράταξη – Συνεργασία Δημοκρατικών Δυνάμεων καταθέσαμε κατά διαστήματα υλοποιήσιμες πολιτικές προτάσεις, στη βάση των Ευρωπαϊκών πολιτικών και κατευθυντήριων γραμμών, και βεβαίως του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα της Κυπριακής Δημοκρατίας για το 2021 – 2030.
Είναι, όντως γεγονός, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εκπονήσει ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης με την ονομασία «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία» και έχει τους ακόλουθους κύριους στόχους:
- Εκμηδένιση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2050.
- Αποσύνδεση της υπερχρήσης των φυσικών πόρων.
- Να μην παραμένει κανένας πολίτης και καμιά περιοχή στο περιθώριο.
Δεν είναι τυχαία που ο δεύτερος άξονας του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας που αφορά αξιοποίηση πόρων ύψους €1,2 δις, είναι η επιτάχυνση της μετάβασης σε μια πράσινη οικονομία, όπου για το σκοπό αυτό καταθέσαμε τις προτάσεις μας ως Παράταξη το Φεβρουάριο του 2021 και είμαστε ικανοποιημένοι που κάποιες από αυτές έχουν ήδη υιοθετηθεί από την πολιτεία.
Πιο στοχευμένα σε ότι αφορά τη Χώρα μας, ως ΔΗΠΑ – ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ προτείναμε την εφαρμογή της «Κυπριακής Πράσινης Συμφωνίας».
Η οποία είναι βασισμένη στο νέο μοντέλο ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, και στόχο έχει να προχωρήσουμε στο μέλλον και μεθοδικά αλλά και καινοτόμα.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Έχουμε μπροστά μια μεγάλη πρόκληση και οφείλουμε να δούμε μπροστά και έξω από το κουτί και να θέσουμε ως προτεραιότητες, σύγχρονες πρακτικές για την Οικολογία, την Πράσινη Ανάπτυξη και την περαιτέρω ανάπτυξη των συστημάτων από ΑΠΕ τόσο στην ηλεκτροπαραγωγή, όσο και στις μεταφορές, όπως:
• Λειτουργία Συστημάτων Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας και περαιτέρω στόχευση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας για αύξηση των πράσινων θέσεων εργασίας.
• Θεσμοθετημένη πλέον επαναδημιουργία του One Stop Shop στις αδειοδοτήσεις έργων ΑΠΕ κάτι που ολοκληρώνουμε το επόμενο διάστημα στο νομοσχέδιο με τίτλο «Ο περί Προώθησης και Ενθάρρυνσης της Χρήσης των Ανανεώσιμων πηγών Ενέργειας Νόμος του 2022». Φαίνεται να καταφέρνουμε, ότι το One Stop Shop για τις αδειοδοτήσεις έργων ΑΠΕ δεν θα έχει απλά επιτελικό και συντονιστικό ρόλο μόνο, αλλά αποτελεσματικό και καταλυτικό και το χρονικό περιθώριο έκδοσης των αδειών δεν πρέπει να ξεπερνά τους 3 – 6 μήνες, ενώ θα πρέπει σε περίπτωση που αρμόδια Αρχή δεν απάντα σε 1 μήνα το One Stop Shop να προχωρεί στην έκδοση αδειών.
• Ένταξη των πλωτών μονάδων ΑΠΕ – όπου είναι το μέλλον και πρέπει να επικεντρωθούμε περισσότερο ως πολιτεία όπως πράττουν οι πιο προηγμένες χώρες πχ. η Αγγλία και η Γαλλία – εφαρμόζοντας στην πράξη τη γαλάζια ενέργεια.
• Καθιέρωση Ενεργειακών Κοινοτήτων χωρίς αποκλεισμούς, προς όφελος των πολλών, με σεβασμό και προστασία στο Περιβάλλον.
• Μεθοδική μετάβαση στις έξυπνες πράσινες πόλεις.
• Δημιουργία μονάδας καύσης οικιακών στέρεων αποβλήτων με προοπτική παραγωγής ηλεκτρισμού από τα απόβλητα.
• Ενθάρρυνση για τη δημιουργία υβριδικών σταθμών παράγωγης ηλεκτρισμού με προτεραιότητα στις ΑΠΕ. Εμβολιάζουμε ουσιαστικά την ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού.
• Περαιτέρω κίνητρα για τα ηλεκτρικά/υβριδικά αυτοκίνητα, στοχευμένα σχέδια παραγωγής βιοκαυσίμων και παραγωγής πρασίνου υδρογόνου για τις μεταφορές.
• Εφαρμογή του εγγυοδοτικού (σταθερού) αντίτιμου μια χρήσης συσκευασιών, για αποτροπή της παράλληλης οικονομίας.
• Μελέτη για Επεξεργασία ανακυκλώσιμων υλικών με στόχο την παραγωγή υλικών δευτερογενούς ποιότητας.
Δεδομένου και του γεγονότος ότι ως Κύπρος, εξακολουθούμε δυστυχώς να χρησιμοποιούμε το ντίζελ και το μαζούτ, ρυπογόνα ορυκτά για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, θεωρούμε ότι έφθασε επιτέλους ο καιρός, να συζητήσουμε με ειλικρίνεια και αποφασιστικότητα, τρόπους με τους οποίους, αφενός, θα κινηθούμε προς πραγματικά πιο «πράσινες» επιλογές παραγωγής ενέργειας και αφετέρου, θα μπορέσουμε να επιτύχουμε ουσιαστική μείωση στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος.
Ας δούμε όμως που είμαστε σήμερα και τι καταφέραμε μέσω του Ταμείου ΑΠΕ και ΕΞΕ το όποιο δημιουργήθηκε το 2004, ουσιαστικά ως το πρώτο εργαλείο για να μπορέσουμε λίγο αργότερα περίπου το 2010 να εγκαταστήσουμε τα πρώτα συστήματα από Ανανεώσιμες Πήγες Ενέργειας και παράλληλα να ξεκινήσουν τα πρώτα στοχευμένα σχέδια της εξοικονόμησης ενέργειας. Προχωρήσαμε αρκετά από τότε και σήμερα έχουμε σχεδόν 500 μεγαβάτ από συστήματα των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή – όχι όμως στις μεταφορές που κόψαμε πολύ πίσω και προχωρήσαμε πολύ στο θέμα της εξοικονόμησης, καλύπτοντας τους εθνικούς μας στόχους για το 2020 και προσβλέπουμε τώρα στους δύσκολους στόχος του 2030.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω και το μεγέθους του Τομέα Δράσης σε πολιτικό επίπεδο για την Οικολογία και την Πράσινη Ανάπτυξη, στηρίζουμε απόλυτα την μετεξέλιξη του θεσμού του Επιτρόπου Περιβάλλοντος σε Υφυπουργείο Περιβάλλοντος, Κλιματικής Αλλαγής και Ενέργειας, καλύπτοντας και τους Πέντε Ευρωπαϊκούς πυλώνες των στόχων για την Ενέργεια και το Κλίμα. Μια μεταρρύθμιση που ουσιαστικά θα γίνει χωρίς καμία πρόσθετη δημοσιονομική επιβάρυνση.
Απόβλητα και Ανακύκλωση
Η προώθηση της κυκλικής οικονομίας στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα για την αντιστροφή της κλιματικής αλλαγής και την ανάπτυξη βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων.
Η Κύπρος καταγράφει χαμηλές επιδόσεις έναντι των Ευρωπαϊκών σε σημαντικούς τομείς της κυκλικής οικονομίας, όπως η διαχείριση αποβλήτων. Η κυκλική οικονομία θα πρέπει να αξιοποιηθεί ως το σύγχρονο οικονομικό μοντέλο της χώρας για την προσέλκυση επενδύσεων, την ανάπτυξη της αγοράς, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την παραγωγή αξίας για το περιβάλλον και την κοινωνία.
Πιο επεξηγηματικά, μέσα στις δικές μας προτάσεις είναι η δημιουργία μονάδας καύσης οικιακών στέρεων αποβλήτων σε κλιβάνους υψηλής τεχνολογίας, φιλικούς στο περιβάλλον, χαμηλών εκπομπών, με προοπτική παραγωγής ηλεκτρισμού από τα απόβλητα, η οποία ταξινομείται στο ποσοστό των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Είναι επιτακτική ανάγκη για να αποφύγουμε την υγειονομική ταφή αποβλήτων που γίνεται εδώ και χρόνια, παλαιότερα σε Κοτσιάτη και Βατή και τώρα ένα μεγάλο μέρος στην Κόσιη.
Στην ιδιαιτερότητα της Ημικατεχόμενης Πατρίδας μας, απαιτείται η εκπόνηση θα έλεγα και η εφαρμογή με παράλληλες Πράσινες Συμφωνίες. Η ανάπτυξη και η εφαρμογή μιας «Κυπριακής Πράσινης Συμφωνίας» σε ολόκληρη την Πατρίδα μας, ως ακόμη ένα Μέτρο Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), μεταξύ των Ελεύθερων Περιοχών και των Κατεχομένων (ακόμη και πριν την λύση) και η περαιτέρω ανάπτυξη και εφαρμογή της «Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας» στις Ελεύθερες Περιοχές είναι ένα σημείο που πρέπει να μας απασχολήσει πολύ σοβαρά.
Άλλωστε ας δούμε και το παλαιότερο παράδειγμα με την ενοποίηση του Αποχετευτικού Συστήματος της Λευκωσίας επί του μακαριστού Λέλλου Δημητριάδη και του Μουσταφά Ακιντζί που ήταν ένα μέτρο προχωρημένο για την εποχή του και θεωρώ ότι βοήθησε την πόλη στην ολότητα της.
Την ίδια ώρα που όλοι μιλάμε για την ανακύκλωση και όντως μπορεί να έχουμε καταφέρει σε ένα βαθμό το θέμα συνείδησης, την ίδια ώρα θέλουμε να κάνουμε τον πολίτη συμμέτοχο σε αυτό με πραγματικό οικονομικό όφελος στην τσέπη του καθενός μας. Γι’ αυτό, θεωρούμε ότι είναι αναγκαία η εκπόνηση μιας μελέτης που θα καταδείξει ότι η πατρίδα μας μπορεί να επεξεργαστεί τα ανακυκλώσιμα υλικά και να παράξει δευτερογενείς ποιότητας υλικών, με τα σωστά κίνητρα.
Τότε ναι θα μιλάμε για πραγματική κυκλική οικονομία η οποία εντάσσεται μέσα στις ευρύτερες προτάσεις που αφορούν την αλλαγή του παραγωγικού και οικονομικού μοντέλου της Κύπρου.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
«Fit for 55»
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι κυβερνήσεις την επόμενη περίοδο. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι η απάντηση της Ε.Ε. σε αυτή την πρόκληση, θέτοντας τον εμβληματικό στόχο να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος μέχρι το 2050. Στην πράξη, μέσα από ένα ευρύ φάσμα δράσεων και με ενσωμάτωση της διάστασης της βιωσιμότητας σε όλες τις πολιτικές, αποτελεί τον οδικό χάρτη της Ευρώπης προς τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ο στόχος αυτός συνδυάζεται με την πρωτοβουλία για δίκαιη μετάβαση ώστε να μη μείνει πίσω κανένα μέρος της κοινωνίας.
Η υιοθέτηση του Ευρωπαϊκού στόχου μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 55%, έναντι 40%, μέχρι το 2030, που αποφασίστηκε, ήδη δημιουργεί νέες προκλήσεις, αλλά και ευκαιρίες. Με λίγα λόγια μπορεί να αποτελέσει ευλογία ή κατάρα εάν δεν ενεργήσουμε προληπτικά και αν δεν προετοιμαστούμε κατάλληλα. Αυτή είναι ουσιαστικά και ο λόγος εγγραφής του θέματος που συζητούμε σήμερα.
Ενδεικτικά θέτω ορισμένα ερωτήματα:
• Ποιος ο σχεδιασμός πολιτικών ώστε να κατανεμηθεί δίκαια το κόστος, χωρίς οι πολιτικές για το κλίμα να ασκούν βραχυπρόθεσμα πρόσθετη πίεση στα ευάλωτα νοικοκυριά, τις πολύ μικρές επιχειρήσεις κτλ;
• Πώς προσαρμόζουμε τα σχέδια στις ανάγκες των πολιτών;
• Τι μέτρα προωθούμε για ενίσχυση της απασχόλησης και της κοινωνικής δικαιοσύνης;
• Λέμε όλοι μας για την ανάγκη αλλαγής του Οικονομικού Μοντέλου της Χώρας. Μέσω της Πράσινης Συμφωνίας έχουμε μια καταπληκτική ευκαιρία να το πράξουμε. Ετοιμαζόμαστε κατάλληλα γι’ αυτό;
• Έχει καθοριστεί ή έχει περιγράφει κάπου, πού θέλουμε να είναι η Κύπρος το 2050; Ποιο θα είναι το μοντέλο της οικονομίας της, σε ποιους τομείς πρέπει να υπάρξει αναδιανομή πόρων, σε ποιους τομείς πρέπει να δοθεί έμφαση ώστε η Κύπρος να πάψει να είναι ευάλωτη από εξωγενείς παράγοντες κλπ;
• Μήπως θα πρέπει σε πολίτικο επίπεδο και στο λεγόμενο κόστος που επικαλούμαστε όλοι κατά διαστήματα στην Τουρκία να πρέπει εξεταστεί σοβαρά πλέον, η καταβολή οικονομικής αποζημίωσης για τη ρύπανση στα κατεχόμενα που με μια πρόχειρη εκτίμηση μας μπορεί να αγγίζει και τα €800 εκ. ετησίως, όπως πληρώνουν όλες οι Χώρες (Ελεύθερες Περιοχές Κυπριακής Δημοκρατίας), αναφορικά με το ετήσιο φορτίο έκλυσης του διοξειδίου του άνθρακα (CO2), όπως καθορίζεται Παγκοσμίως μέσω του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), αφού αφενός ολόκληρη η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και αφετέρου το περίκλειστο νησί Κύπρος ορίζεται ως ένα ενιαίο οικοσύστημα;
Στη Δημοκρατική Παράταξη – Συνεργασία Δημοκρατικών Δυνάμεων έχουμε κτίσει μια εξειδικευμένη ομάδα εργασίας γι’ αυτό τον Τομέα τον οποίο θεωρούμε πολύ σημαντικό για το σήμερα και το μέλλον της πατρίδας μας.
Έχουμε πολλά να πάρουμε από την Ευρώπη για να βελτιώσουμε το περιβάλλον και την πράσινη ανάπτυξη της Κύπρου μας.
Ας τα αξιοποιήσουμε.
Σας ευχαριστώ πολύ.
