Παρακολουθούμε με μεγάλη ανησυχία την πορεία της Κυπριακής οικονομίας και σημειώνουμε με ιδιαίτερη αγωνία τις αναμενόμενες αρνητικές επιπτώσεις, που αναμφίβολα θα υποστούμε από τον Ρωσοουκρανικό πόλεμο, πέραν της πανδημίας.
Ο αντίκτυπος στον πληθωρισμό είναι ήδη μεγάλος.
Σημαντικές αυξήσεις, όπως το 16,7% αύξηση του Δείκτη Τιμών Παραγωγού στη Βιομηχανία, έχουν καταγραφεί στους τομείς παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, παροχής νερού και ανάκτησης υλικών. Η αύξηση των τιμών σε πρώτες ύλες, καύσιμα, το πολλαπλάσια μεγαλύτερο κόστος μεταφοράς και η μετακύληση αυτού του κόστους σε καθημερινά καταναλωτικά αγαθά, καθιστούν την ακρίβεια μεγάλο κίνδυνο για τα νοικοκυριά.
Κατανοούμε την προσπάθεια να σταλεί ένα καθησυχαστικό μήνυμα. Η προϊστορία, όμως, όπως τη ζήσαμε το 2013 θα πρέπει να μας έχει διδάξει. Η όλη κατάσταση χρήζει μηδενικού εφησυχασμού.
Η δική μας εκτίμηση είναι πως οι επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία, όπως και σε αυτές άλλων χωρών, είναι αναπόφευκτες. Θα είναι αλυσιδωτές και θα επηρεάσουν ουσιαστικά τις ζωές και την επιβίωση όλων μας.
Δεν μπορούμε να τις αψηφήσουμε, ούτε να τις υποβαθμίσουμε.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι διεθνείς κυρώσεις κατά της Ρωσίας, με τα αντίστοιχα ρωσικά μέτρα κατά χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, (συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου) δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο την ήδη βεβαρημένη κατάσταση της οικονομίας.
Τα απόνερα αυτής της νέας κρίσης δεν σχετίζονται μόνο με την προσδοκώμενη πορεία των τουριστικών αφίξεων από Ρωσία και Ουκρανία, αλλά κυρίως με το νέο, παγκοσμίων διαστάσεων, ισχυρό κύμα ακρίβειας και την εκτόξευση του ενεργειακού κόστους.
Οι κλυδωνισμοί από τον πόλεμο στην Ουκρανία θα μπορούσαν να προκαλέσουν πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις στον τουριστικό κλάδο, ο οποίος έχει ακόμη ανοικτές πληγές λόγω της πανδημικής κρίσης. Η αναμενόμενη μείωση στον τουρισμό μας από τη Ρωσία και την Ουκρανία (κάποιες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 2% του ΑΕΠ) πρέπει να τύχει κατάλληλης προετοιμασίας και καλυπτικής αντίδρασης.
Η εξάρτησή μας από τα υγρά καύσιμα είναι απόλυτη, ενώ όσον αφορά στα σιτηρά, η Κύπρος εισάγει τουλάχιστον το 85% των αναγκών της. Η έλλειψή τους μπορεί να επηρεάσει άμεσα τη διατροφική αλυσίδα και κατ’ επέκταση την τσέπη του καταναλωτή. Επιπτώσεις αναμένεται να προκύψουν και στο κόστος δανεισμού, στις χρηματοπιστωτικές αγορές, στις επενδύσεις, τις υπηρεσίες και το εμπόριο.
Η αναμενόμενη περαιτέρω αύξηση στις τιμές καυσίμων, ενέργειας και σιτηρών, καθώς και η ενδεχόμενη μείωση προσφοράς τους προς τις αγορές, αποτελούν παράγοντα μεγάλης ανησυχίας. Αυτά αποτελούν τα άμεσα και βραχυπρόθεσμα εμπόδια, που αναμένεται να αντιμετωπίσουμε και οφείλουμε να προετοιμαστούμε.
Δυστυχώς, τα μακροπρόθεσμα εμπόδια είναι εξίσου δύσκολα και απειλητικά. Ο αποκλεισμός ρωσικών τραπεζών από το παγκόσμιο σύστημα SWIFT, καθώς και η απαγόρευση εκ μέρους της Ρωσίας για τη διεκπεραίωση χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων με οργανισμούς εκτός Ρωσίας, οδηγούν εταιρείες ξένων συμφερόντων και επενδύσεων, με έδρα την Κύπρο, σε σοβαρότατα διλήμματα.
Ο τομέας των υπηρεσιών εκτιμάται, επίσης ότι θα επηρεαστεί από αυτά τα αμφίδρομα μέτρα, που αναμένεται να επιφέρουν στενότητα ρευστότητας, μείωση του κύκλου εργασιών και κερδών, και κατ’ επέκταση μείωση όλων των άμεσων και έμμεσων εσόδων. Σε αυτά συμπεριλαμβάνεται και η εργοδότηση – συνεργασία με μεγάλο αριθμό επαγγελματιών και εγχώριους παροχείς υπηρεσιών. Αυτές είναι αλυσιδωτές εξελίξεις, που αναμένουμε να αντιμετωπίσουμε σε ορίζοντα εξαμήνου και μετέπειτα, και τις οποίες δεν μπορούμε να αψηφήσουμε ή να υποβαθμίσουμε. Μάλιστα, θα πρέπει να προετοιμαστούμε για το ενδεχόμενο φυγής εταιρειών ρωσικών ή και ουκρανικών συμφερόντων από την Κύπρο, όπως και κεφαλαίων και να δημιουργήσουμε εναλλακτικές πηγές εσόδων.
Οι δυο οικονομικοί τομείς με την μεγαλύτερη συνεισφορά στο κυπριακό ΑΕΠ (τουρισμός/υπηρεσίες), έχουν επανειλημμένα αναδειχθεί στους πιο ευάλωτους τομείς από κάθε είδους κρίση. Θα πρέπει να υπάρξει προβληματισμός αν θα πρέπει να συνεχιστεί ο εύκολος δρόμος της οικονομικής πολιτικής που θέλει να βάζουμε όλα τα αυγά μας σε ένα καλάθι ή αν ήρθε, επιτέλους η ώρα αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου, μέσα από τις δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Καλούμε την κυβέρνηση να θωρακίσει τους καταναλωτές και ειδικά τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού από τις ραγδαίες αυξήσεις τιμών. Για την αναχαίτιση των πληθωριστικών τάσεων προτείνουμε:
Μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ σε τρόφιμα, φάρμακα και είδη πρώτης ανάγκης. (Επιβάλλεται άμεση εφαρμογή).
Μείωση ΦΠΑ στο 5% στο οικιστικό ρεύμα. (Πρέπει να επεκταθεί χρονικά και να εφαρμοστεί και στις επισιτιστικές υπηρεσίες).
Αναστολή του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα.
Επιπλέον, προτρέπουμε την Πολιτεία να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση να συνδράμει στην απορρόφηση κραδασμών, με την αναστολή εφαρμογής κυρώσεων (προστίμων) για ρύπους, με την ταυτόχρονη υποχρέωσή μας να επενδύσουμε τα αντίστοιχα ποσά σε άμεση αλλά και πιο μακροχρόνια μείωση των τιμών καυσίμων στη χώρα.
Η επαρκής αντιμετώπιση πιθανής έλλειψης σιτηρών, η στόχευση εναλλακτικών αγορών και μορφών τουρισμού, η μεταρρύθμιση αυτού καθαυτού του οικονομικού μοντέλου της χώρας, για σταδιακή απεξάρτηση από τις μονοδιάστατες πρακτικές του παρελθόντος, πρέπει να τεθούν ως προτεραιότητα.
Επιπλέον, δεν πρέπει να λησμονούμε το ενδεχόμενο η κρίση αυτή να δημιουργήσει ευκαιρίες προσέλκυσης ξένων εταιρειών και επενδύσεων, που τυχόν να αποχωρήσουν από τη Ρωσία ή και την Ουκρανία. Ένα ενδεχόμενο σχέδιο παροχής κινήτρων και εξασφαλίσεων, εκ μέρους της χώρας μας, δύναται να είναι αναγκαίο να ετοιμαστεί άμεσα.
Η ΔΗΠΑ-Συνεργασία θεωρεί ότι το πολύ επικίνδυνο δίπτυχο, της πανδημίας και του πολέμου, χρήζει άμεσης αντιμετώπισης με την αξιοποίηση της κοινής σοφίας, με εθνική συναίνεση και συνεννόηση, έχοντας μοναδικό στόχο την θωράκιση της κυπριακής οικονομίας και τη διασφάλιση ευημερίας για τη χώρα και τους πολίτες της.
ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ
3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2022
